Działanie UV-C
Na podstawie norm i dyrektyw z Ministerstwa Zdrowia, Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz innych stowarzyszeń m.in. Stowarzyszenia Higieny Lecznictwa czy Polskiego Stowarzyszenia Rozwoju sterylizacji i Dezynfekcji Medycznej, wiemy iż w Polsce, każda placówka medyczna, czy to państwowa czy prywatna jest zobowiązana do zapewnienia bezpieczeństwa każdemu pacjentowi. Bezpieczeństwo w tym pojęciu rozumiane jako zapewnienie właściwej ochrony przed zakażeniami epidemiologicznymi. Jak pokazują badania na przekroju ostatnich 15 lat na całym świecie wzrasta liczba zakażeń wewnątrz szpitalnych czy gabinetowych. Termin posocznica (sepsa), gronkowiec czy pneumokok nie są już dziś nikomu obce. W dobie pandemii COVID -19 wzrasta świadomość nie tylko personelu medycznego, ale przede wszystkim wzrasta świadomości społeczeństwa co do wagi tych zagadnień
Promieniowanie UV
Promieniowanie ultrafioletowe UV należy do falowego promieniowania elektromagnetycznego, podobnie jak promieniowanie rentgenowskie, fale radiowe czy światło.
Dla praktycznego zastosowania spektrum UV zostało podzielone na trzy obszary:
- UV-A – długofalowe 400 nm – 315 nm
- UV-B – średniofalowe 315 nm – 280 nm
- UV-C – krótkofalowe 280 nm – 100 nm
Promieniowanie grupy UV-A występuje w promieniach słońca. Dotyczy procesów fotochemicznych, pigmentaryzacji. Efekt erytemalny jest znikomy.
Promieniowanie grupy UV-B ma podstawowe zastosowanie w terapii. Tworzy prowitaminę D. Występuje tu efekt pigmentaryzacji i erytemalny.
Promieniowanie grupy UV-C posiada mocny efekt bakterio- i zarodkobójczy. Powoduje oparzenia skóry (Erytema) i zapalenie spojówek (efekt koniunktywalny).
LAMPY – PROMINENNIKI UV – C DO STERYLIZACJI I DEZYNFEKCJI
Lampy bakteriobójcze są wykorzystywane w gabinetach medycznych już od wielu lat. Lama bakteriobójcza to lampa, która emituje wiązki promieniowania UV. Jak pokazują liczne badania sanitarne, ten sposób sterylizacji jest jednym z najskuteczniejszych i najprostszych sposobów zapewniających skuteczną dekontaminację obszarów medycznych. Promieniowanie ultrafioletowe o długości fali 250-265 nm posiada najbardziej efektywne działanie bakteriobójcze. Skutecznie niszczy wszelkiego typu bakterie, wirusy, pleśnie i grzyby i eliminuje konieczność stosowania środków chemicznych.
Najskuteczniejsze działanie bakterio – oraz zarodnikobójcze wykazuje promieniowanie typu UVC. Ten typ promieniowania zmienia strukturę / budowę białek cytoplazmatycznych oraz kwasów nukleinowych, co w konsekwencji prowadzi do zmiany w budowie DNA w drobnoustroju. Powstała zmiana prowadzi do reakcji chemicznej, w wyniku której szkodliwy patogen zostaje unicestwiony. Przy wykorzystaniu tej metody warto pamiętać, iż tylko dobranie odpowiedniej dawki promieniowania skutecznie zabije patogen. Za niskie dawki oraz za krótki czas działania lampy, może doprowadzić do nasilonych mutacji w komórkach i tym samym wywołać odmienny skutek. Źródłem promieniowania nadfioletowego w lampie bakteriobójczej jest promiennik bakteriobójczy TUV. Do wytworzenia promienników TUV wykorzystano specjalne szkło kwarcowe, które posiada wysoki współczynnik transmisji dla promieniowania bakteriobójczego. Szkło kwarcowe absorbuje niepożądane promieniowanie UV o długości fali poniżej 200 nm. Dlatego też promienniki TUV wytwarzają znikomą ilość ozonu i to tylko podczas pierwszych 100 godzin świecenia. Zastosowane promienniki TUV maksimum swojej “mocy bakteriobójczej” posiadają właśnie w zakresie 250 do 270 nm.
Dobór ilości i mocy lamp do sterylizacji
Dobór ilości i mocy lamp zależy od wielu czynników, takich jak: wysokość pomieszczenia, jego kształt, wielkość współczynnika odbicia powierzchni (ścian) w pomieszczeniu, temperatura, wilgotność i stopień zapylenia powietrza, odporność drobnoustrojów. Wielość parametrów, które należy uwzględnić przy doborze uniemożliwia sformułowanie jednoznacznej, prostej reguły precyzyjnie określającej ilość lamp w konkretnym pomieszczeniu.
Z praktycznego punktu widzenia możemy przyjąć, że osiągniemy wystarczający stopień czystości mikrobiologicznej stosując:
-lampę 36W na pow. do 15 m2.
-lampę 72W na pow. do 30 m2.
-lampę 108 W na pow. do 45 m2.
Czas stosowania lamp
W zależności od przeznaczenia pomieszczenia (sala chorych, gabinet lekarski, gabinet zabiegowy, sala operacyjna) lampy włączamy na 2 do 8 godzin. Aby uzyskać wyraźny efekt dezynfekcji powietrza w pomieszczeniu (np. między dwoma zabiegami) lampy włączamy na 15 do 20 minut.
Stosowanie lamp bakteriobójczych jest jedną z najskuteczniejszych metod dezynfekcji powietrza i powierzchni. Urządzenia te emitują promieniowanie UV-C o długości fali 253,7 nm. Promieniowanie to ma najsilniejsze właściwości biobójcze i nieodwracalnie dezaktywuje bakterie, wirusy, pleśnie, grzyby oraz wszelkie inne drobnoustroje.
Ze względu na dużą skuteczność działania lampy bakteriobójcze wykorzystuje się wszędzie tam, gdzie wymagana jest sterylność, a od czystości mikrobiologicznej zależy jakość usług oraz bezpieczeństwo pacjentów i personelu.
Istotną zaletą lamp bakteriobójczych jest to, że mikroorganizmy nie są w stanie się uodpornić na promieniowanie. Skuteczność ich będzie zawsze równie wysoka, co gwarantuje możliwość walki z drobnoustrojami i patogenami w każdych warunkach.
Analiza skuteczności i efektywności
Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego im. Wacława Dąbrowskiego przeprowadził badania, których celem było określenie skuteczności dezynfekcji powietrza z użyciem lampy bakteriobójczej przepływowej Ultraviol serii NBVE 60 N/S/P.
Próbie poddano drobnoustroje, w tym zarodniki pleśni i komórki drożdży, unoszące się w powietrzu w pomieszczeniu o powierzchni 24 mkw. Lampa została umieszczona pod ścianą. Przez pierwsze osiem godzin mniej więcej co 30 minut przez pomieszczenie przechodziły 1-2 osoby. W ciągu następnych dwunastu godzin jednak już nikt. Po 20 godzinach naświetlania stwierdzono, że ogólna liczba drobnoustrojów zmniejszyła się o ponad 99 proc., a pleśni oraz drożdży o 90 proc.
Instytut przeprowadził również badanie oddziaływania na konkretne szczepy bakterii oraz grzybów, w tym między innymi Escherichia coli i Salmonella.
Wykazało ono, że lampa bakteriobójcza bezpośredniego działania, działająca z odległości 1 m w przeciągu 4 minut redukuje do 100 proc. liczbę obecnych w danym pomieszczeniu drobnoustrojów, w tym drożdży. Usunięcie w całości pleśni wymagało dłuższego naświetlania (ok. 15 minut). Jednak także i w tym przypadku naświetlana powierzchnia została całkowicie zdezynfekowana.
Gdzie można używać lamp bakteriobójczych?
Lampy mogą być używane w różnych pomieszczeniach, pod warunkiem, że będą przestrzegane zalecenia producenta. Pamiętajmy, iż lampy typu NBV są szkodliwe dla człowieka i innych organizmów żywych stąd też przy każdorazowym uruchomieniu lampy zaleca się niezwłoczne opuszczenie pomieszczenia.
Lampy mogą być wykorzystywane do sterylizacji w:
- szpitalach (bloki operacyjne, gabinety zabiegowe, gabinety dentystyczne)
- opatrunkowe, sale chorych, izby przyjęć, izolatki, brudowniki i poczekalnie)
- przychodniach (gabinety lekarskie, zabiegowe)
- laboratoriach medycznych, punktach krwiodawstwa
- gabinetach dentystyczne
- aptekach
- gabinetach kosmetycznych i podologicznych
- hotelach
- pensjonatach
- sanatoriach
- Domach Pomocy Społecznej
- żłobkach, przedszkolach, szkołach
- Oraz wszelkich innych pomieszczeniach wymagających dezynfekcji i sterylizacji
Lampy bezpośredniego działania a ich wpływ na człowieka
Określane są skrótem NBV. Ten typ urządzeń emituje szkodliwe promieniowanie, prowadzące do dużych zmian w DNA komórkowym. Emitowane UV jest wysoce niebezpiecznie dla zdrowia i życia personelu medycznego oraz pacjentów. Ten typ lamp, może pracować wyłącznie wówczas, kiedy w pomieszczeniu nikt nie przebywa.
